Capela de Santa Irene de Castrillón

Capela de Santa Irene de Castrillón

Arquitectura popular - Castrillón. Lema
Coordenadas UTM: X = 526263 Y = 4792680

A capela de Santa Irene de Castrillón está situada nun fermoso miradoiro natural dende o que se divisa boa parte da costa carballesa. Érguese na parte máis alta dun antigo castro, que lle dá o nome actual ao lugar, Castrillón.

Din as lendas que as pedras da capela foron traídas unha a unha dende o fondo da lagoa. Algo (non todo) de certo hai... A capela foi trasladada hai séculos dende o seu emprazamento orixinal, á beira da lagoa e preto da fonte de Santa Irene. Hai referencias que constatan que, no 1594, aínda estaba na marisma mentres que, no século XVIII xa a situaban no emprazamento no que agora se encontra.

Capela de San Paio de Entrecruces

Bóveda de cruzaría da Capela de San Paio de Entrecruces

S.XVI. Gótico e barroco - A Férveda. Entrecruces
Coordenadas UTM X = 525934 Y = 4774745


A capela de San Paio, situada nunha fermosa paraxe natural de ribeira, preto da férveda de Entrecruces, é das máis antigas do noso termo municipal. Ao contrario que a maioría das igrexas do concello, que foron construídas na época do barroco, este templo data xa do século XVI.

O máis destacado desta capela é a súa bóveda de cruzaría, tan característica do gótico, cos seus arcos cruzados en forma de estrela dividida en oito partes. Aínda que o gótico é propio do baixo medievo, esta igrexa é posterior, o que demostra a prolongación deste estilo en Galicia.

O seu retablo, renacentista, é tamén excepcional, pois a maioría das igrexas e das capelas galegas son barrocas. Recentemente restaurado, parece ser que ten unha antigüidade de ao menos 400 anos e conta aínda con outra curiosidade pouco habitual: unha pintura sobre táboa.

O estilo renacentista tamén se aprecia na porta da súa fachada, con arco de medio punto contorneado por doelas, que é como se lle chama a cada unha das pedras que conforman os arcos.

Esta capela acolle, todos os 15 de xaneiro, unha concorrida romaría, moi coñecida polas persoas das parroquias veciñas, con cancións para as e os romeiros. Mesmo existe a muiñeira de San Paio de Entrecruces.

O seu patrón, San Paio ermitán, aparece representado como un vello de longas barbas. Mais o curioso é que tal santo non existe. Podería haber unha confusión con San Paulo, o primeiro ermitán, ou con Santo Antón Abade, tamén ermitán. En todo caso, entre ermitáns anda a cousa: en tempos pasados, e isto si é seguro, había un que se encargaba de coidala e mantela.

Capela de San Sadurniño de Rus

Capela de San Sadurniño de Rus

San Sadurniño de Abaixo. Rus
Coordenadas UTM: X = 531457 Y = 4776198

Esta hermida da Alta de Rus non ten especial valor artístico ou construtivo mais conta cun mérito non pouco curioso vinculado á tradición oral. Pretiño dela hai unha pedra sanadora, coñecida como a "Pedra do Cu", da que din que é boa para as almorrás. O manual de uso é sinxelo, só hai que sentarse nela, aínda que, advertimos, pode resultar un tanto incómoda.

Cómpre non esquecer que esta é unha das pedras sanadoras, con reminiscencias precristiás, que podemos atopar na Costa da Morte, como a Pedra dos Cadrís, en Muxía ou a "cama" de San Guillerme, boa para curar a esterilidade.